Maria Okońska

Maria Okońska urodziła się 16 grudnia 1920 r. w Warszawie w rodzinie o żywych tradycjach religijnych i patriotycznych. Jej ojciec Ludwik Okoński zginął jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r.

Maria ukończyła Liceum Królowej Jadwigi i w 1939 r. zdała egzamin maturalny.

Na obozie dla dziewcząt, prowadzonym w Bukowinie Tatrzańskiej przez s. Emmanuelę – zmartwychwstankę, doświadczyła osobistego spotkania z Bogiem, które miało wpływ na całe dalsze jej życie.

W czasie okupacji studiowała polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim oraz psychologię i pedagogikę na Uniwersytecie Ziem Zachodnich działającym wówczas w Warszawie. Na tym uniwersytecie w 1946 uzyskała tytuł magistra psychologii. Studia łączyła z działalnością apostolską wśród dziewcząt. Prowadziła tajne spotkania dla kilkuset osób. Spotykały się w małych grupkach, aby mówić o Bogu, o szczęściu, o powołaniu kobiety, o rodzinie. Maria przekonana, że Polska odzyska wolność, kiedy wzmocni się moralnie – a to w ogromnej mierze będzie zależało od poziomu polskich dziewcząt i kobiet – pragnęła stworzyć ośrodek wychowawczy dla młodzieży żeńskiej „Miasto Dziewcząt”. Pociągnęła za sobą grupkę siedmiu koleżanek, które zdecydowały się poświęcić życie dla tej sprawy. Tak powstała tzw. Ósemka – zaczątek przyszłego instytutu świeckiego, który istnieje do dzisiaj jako Instytut Prymasa Wyszyńskiego.

Decydujący wpływ na kształtowanie się Instytutu miało spotkanie z księdzem Stefanem Wyszyńskim w 1942 r. Ukrywał się on w Laskach pod Warszawą. Ksiądz Wyszyński, specjalista w dziedzinie nauki społecznej Kościoła, zrozumiał ideę „Miasta Dziewcząt” i zgodził się być kierownikiem duchowym „Ósemki”.

Wspomnienie z Powstania Warszawskiego

Maria Okońska (ps. Emmanuela) wraz z Marią Wantowską (ps. Stefania) i Janiną Michalską (ps. Wiktoria) uczestniczyły w Powstaniu Warszawskim. Podjęły zadanie organizowania modlitwy i podtrzymywania ducha mieszkańców stolicy. Maria była autorką odezwy „Nowa mobilizacja walczącej Warszawy” wzywającej do modlitwy i nawrócenia przed świętem Matki Bożej Częstochowskiej 26 sierpnia. Działalność powstańczą łączyły z modlitwą o ocalenie księdza Wyszyńskiego, przeczuwając, że ma on do wypełnienia wielką misję. Za udział w Powstaniu Maria otrzymała w 2009 r. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Po Powstaniu Maria z towarzyszkami dotarły do Lasek na spotkanie z ks. Wyszyńskim. Po kilku dniach udały się do Częstochowy. W bardzo trudnych warunkach, bez mieszkania i pracy, rozpoczęły swoją formację duchową. Później opatrznościowo znalazły schronienie w klasztorze OO. Paulinów na Jasnej Górze wraz z innymi wygnańcami z Warszawy.

Po nominacji księdza Stefana Wyszyńskiego na biskupa lubelskiego w 1946 r. Maria wraz z kilkoma członkiniami przyszłego Instytutu podjęły studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Maria Okońska nadal prowadziła pracę apostolską wśród dziewcząt, organizując tzw. ogniska oraz ogólnopolskie obozy akademickie. Za tę działalność została aresztowana w 1948 r. i przez ponad trzy miesiące była więziona w Warszawie na Koszykowej.

W sytuacji prześladowania Kościoła w Polsce nie było możliwości stworzenia „Miasta Dziewcząt”. Gdy po śmierci kardynała Augusta Hlonda prymasem Polski został biskup Stefan Wyszyński, Maria i cała Ósemka oddały wszystko Bogu przez pośrednictwo Maryi za niego i jego misję w Kościele i w Polsce. Zrozumiały, że nie przez „Miasto Dziewcząt” przyjdzie odrodzenie Ojczyzny, ale przez Jasną Górę – „Civitas Dei” i posługę Prymasa Wyszyńskiego.

Gdy w 1953 r. Prymas Wyszyński został aresztowany, Maria Okońska organizowała nieustanne czuwania modlitewne na Jasnej Górze. W 1954 r. sama stała się dobrowolnym „więźniem” Matki Bożej na Jasnej Górze. Nie opuszczała tego miejsca i modliła się o wolność dla Księdza Prymasa i zwycięstwo Matki Bożej w Polsce.

W 1956 r., kiedy złagodzono warunki więzienia kardynała Wyszyńskiego i przeniesiono go do Komańczy, udała się wraz z Marią Wantowską do uwięzionego Prymasa. Po wielkich trudnościach dotarły do Komańczy. Później jeszcze kilkakrotnie z przepustką albo przez „zieloną granicę” odwiedzała Księdza Prymasa i w ten sposób stała się łącznikiem między nim a Jasną Górą.

Przygotowując uroczystość 300-lecia Ślubów Króla Jana Kazimierza, Episkopat Polski i Ojcowie Paulini z Jasnej Góry pragnęli, aby tekst odnowionych Ślubów napisał Ksiądz Prymas. Przekazicielem tej prośby była Maria Okońska. Ksiądz Prymas początkowo bronił się, uważał, że skoro jest więźniem, a Bóg to dopuszcza, to nie ma prawa działać. W końcu przekonany argumentem, że listy św. Pawła powstawały w więzieniu, 16 maja 1956 r. napisał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu, który został potajemnie przewieziony na Jasną Górę.

W samym dniu Ślubów Jasnogórskich 26 sierpnia 1956 r. Maria Okońska, cudem otrzymawszy przepustkę, towarzyszyła Księdzu Prymasowi w Komańczy. Przywiozła hostię z Jasnej Góry i była jedynym świadkiem doniosłego momentu, gdy Prymas Polski w odosobnieniu sam czytał tekst Ślubów Narodu. Maria w imieniu ludu Bożego odpowiadała „Królowo Polski, przyrzekamy”.

Po uwolnieniu Księdza Prymasa w październiku 1956 r. zaczęła się wielka praca nad realizacją programu Jasnogórskich Ślubów Narodu. Maria Okońska wraz z Instytutem stanęła całkowicie do dyspozycji w tej sprawie. 3 maja 1957 r. Ksiądz Prymas powołał Instytut Prymasowski Ślubów Narodu na Jasnej Górze. Maria była duszą pracy tego Instytutu. Aktywnie działała także w powołanej później Komisji Maryjnej Episkopatu, w konsyliach stanowych i zawodowych przy Jasnej Górze.

Urząd Bezpieczeństwa w 1958 roku urządził napad na biuro Instytutu na Jasnej Górze. Aresztowano kilku pracowników, skonfiskowano powielacz i materiały duszpasterskie. To jednak nie przerwało pracy Instytutu. W takiej sytuacji Urząd Bezpieczeństwa sięgnął po inną broń, rozgłaszając wśród kapłanów plotkę, że Maria i członkinie Instytutu są szpiegami Księdza Prymasa: obserwują kapłanów, sprawdzają, czy realizują oni program Wielkiej Nowenny, i donoszą Księdzu Prymasowi. Ta krzywdząca opinia utrwaliła się, chociaż nie miała nic wspólnego z rzeczywistością. Ksiądz Prymas był zbyt szlachetnym człowiekiem, za bardzo szanował swoich kapłanów, jak i Instytut, aby posuwać się do takich metod.

Wielką zasługą Marii Okońskiej jest ocalenie od zapomnienia tysięcy kazań Prymasa Tysiąclecia. Z jej inicjatywy kazania te były nagrywane, spisywane z taśmy magnetofonowej, opracowywane i autoryzowane później przez Księdza Prymasa, a następnie rozprowadzane w formie maszynopisów. Tej sprawie Maria poświęciła długie godziny pracy w dzień i w nocy. W zbiorach Instytutu znajduje się 67 tomów maszynopisów. Prawie wszystkie teksty przeszły przez ręce Marii Okońskiej. Obecnie przemówienia te są wydawane drukiem jako „Dzieła zebrane” Stefana kardynała Wyszyńskiego. Do 2024 roku ukazało się 23 tomów z planowanych ponad 40.

W Testamencie Warszawskim bł. Stefan kardynał Wyszyński wymienił Marię Okońską w gronie najbliższych współpracowników. Całe życie poświęciła wspieraniu wielkiej misji Prymasa Tysiąclecia. Po jego śmierci zabiegała o proces beatyfikacyjny. Wielokrotnie spotykała się z papieżem Janem Pawłem II.

Maria Okońska zmarła 6 maja 2013 r. w Domu Pamięci Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Częstochowie. Uroczystości pożegnalne odbyły się w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej w sanktuarium jasnogórskim 7 maja, a 11 maja odprawiona została Msza święta pogrzebowa w archikatedrze warszawskiej św. Jana Chrzciciela. Ciało zmarłej zostało złożone w grobowcu Instytutu Prymasa Wyszyńskiego na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

Maria Okońska była kobietą wielkiego ducha, bez reszty poświęciła swoje życie Bogu, Kościołowi i sprawom Ojczyzny, aby Polska prawdziwie była Królestwem Chrystusa i Jego Matki.